31 Ocak 2011 Pazartesi

Kurtlar Vadisi Filistin

Son zamanlarda gergin olan Türkiye – İsrail ilişkilerini belki daha da gerecek belki de hiç germeyecek bir film daha gösterime girdi. Kurtlar Vadisi Filistin... Filmi, Türkiye’de bir çok kişi heyecanla bekledi ve gösterime girdiği ilk üç günde yaklaşık yediyüz bin kişi izledi. 

Filmin senaryosunda ise, 31 Mayıs’ta abluka altına alınan, Gazze’ye sağlık ve  gıda maddelerinden inşaat malzemesine kadar çeşitli yardım malzemeleri taşıyan Türk gemisi Mavi Marmara’ya İsrail’in ULUSLARARASI SULARda baskın yaparak gemiyi rehin alması olayı başlangıç noktası olur. Daha sonra da başkarakter Polat Alemdar ve arkadaşları bu olayın sorumlusu olan İsrailli generali bulup öldürmek ve İsrail’in o topraklardan çekilmesini sağlamak için Filistin’e giderler.  Gittiklerinde kaderin bir cilvesi olarak Polat Alemdar ve arkadaşlarıyla yolları kesişen Amerikalı bir Yahudi tur rehberi de bu süreç içerisinde Türk ekibiyle beraber olaylara tanık olur. Tur rehberinin gözünden de İsrail’in yaptığı davranışlardaki haksızlıklarını görebilmek, İsrail’in yaptıklarının bir din ayıbı değil, insanlık ayıbı olduğunu kanıtlar niteliktedir. Ayrıca, Yahudi tur rehberine Filistinli halkın ve Türk ekibinin davranışları da, “bizim derdimiz Yahudilerle değil, İsrail ve onların yaptıklarıyla” der gibidir… Tüm bunları izlettirirken de, bize ordaki yerli halkın yaşadıklarını bir nebze de olsa hissettirebilmek ve İsrail hükümetindeki nefreti ve gaddarlığı gösterebilmektir.

Kurtlar Vadisi’nin sinema versiyonu olarak ilk filmi olan Kurtlar Vadisi Irak ile üçüncü film Kurtlar Vadisi Filistin arasında dağlar kadar olmasa da belli başlı farklılıklar var. İlk filmde Polat Alemdar ve arkadaşlarının Irak’a nasıl gittikleri, olaylara nasıl karıştıkları gibi şeylere filmde yer verilirken, bu filmde sanki gökten zembille inmişler gibi bir anda Filistin’de bitiveriyolar. Ayrıca ilk filme göre daha fazla çatışma sahnesi olan bu filmde, o kadar profesyonel çatışma ve patlama sahnelerinin arasında nerdeyse üç şarjör mermi attıktan sonra silahların şarjörünün değiştirildiğinin gösterilmesi seyircilerde biraz inandırıcılıkta eksiklik olduğu kanaatini uyandırdı. Fakat, sinema sanatındaki akımları bilenlere göre pek de öyle olmayabilir. Bazı filmlerde seyirciyi fazlasıyla sıkan, filmdeki bir karakterin olaylarda yaşadığı en ufak şeyin bile gösterilmesi – mesela bir insanın yüz metre mesafeyi yürürken, tamamını yürüdüğünü göstermek -  bir sanat akımıyken, bazı filmlerde de inandırıcılığı sarsan bu tip olaylar da yine bir sanat akımıdır. Birisi insanlara croplanmış, yani olayların rutin bölümlerinin kesilmiş filmlerin izletilmesinin insanlardaki zaman kavramını zedeleğini savunurken, diğeri her şeyi tamamiyle filmde göstermenin filmin içinin doluluğunu yok ettiğini ve daha az sürede daha fazla şey anlatmayı engellediğini savunuyor. Yani ikinci düşüncede yönetmen, seyirciden filmdeki o rutin olayların, kameranın göstermediği zaman süreleri içinde zaten gerçekleştiğini düşünmelerini ister. Bundan dolayı bu tür olaylar tamamen yönetmenin savunduğu sinema akımlarının etkileridir ve her ikisine de saygı duymak gerekir.

Filmin kalitesine gelince, böyle bir şeyi diğer Türk aksiyon filmlerine bakarak tartışmanın bile doğru olduğunu düşünmüyorum ama filmin her karesinde, filmin yapımı için gerçekten yüksek meblağlar harcandığı açık ve net.  Fakat filmin sadece başında işlenen ve sonrasında hiç bahsi geçmeyen Mavi Marmara olayının, Türkiye’nin haklı olduğu bir olay olması gerekçesiyle filmde daha çok üstünde durulması gerekirdi. Filmdeki Yahudi Amerikalı karakterinin İsrail’in Filistin halkına ettiği zulümleri tasvip etmemesi ve İsrail’in o Yahudiye de - Filistin halkına yaptığı kadar olmasa da - zulüm etmesi, İsrail’in tüm hareketlerinde örnek aldıklarını söyledikleri Yahudilik öğretilerini yansıtmadığını gösteriyor. Bu da yine İsraillilerin dinlerini yanlış yorumlayıp yanlış uyguladıklarının bir göstergesidir.

Sonuç olarak, çekim kalitesi bakımından tamamen profesyonel olduğu her halinden belli olan filmde senaryo bakımından ufak tefek sapmalar olmuş ama bu sapmalar filmi genel senaryosundan saptıracak kadar büyük şeyler değil. Ayrıca bu filmin senaryosu, son zamanlarda beyazperdede gösterime giren Amerikan filmlerinin senaryosundan çok daha dolu ve amaçlı bir senaryo. Bu yüzden eğer ki sinemada bir filme gidilecek ve bu filmlerin arasından bir tercih yapılacaksa kesinlikle bu tercih Kurtlar Vadisi Filistin olmalı. İzlenmeye değer bir film ve her ne kadar inanamasam da umuyorum ki bu film İsrail’in Filistin üzerindeki politikalarında bir etki yaratır. Bu konuda İsrail’in de bu tepkileri dikkate alması gerekiyor.


22 Ocak 2011 Cumartesi

Inception - Başlangıç

Kimi inançlar, bir insanın rüyasının, bilinçaltında saklanan veriler doğrultusunda şekillendirdiğini savunurken, kimi inançlar da rüyayı, yarı ölüm halinde, ruhun cesetten tamamen sıyrılması olarak görüp, insanın o âlemde sonsuz bilgi deryasına dalarak rüyasını o bilgiler doğrultusunda şekillendirdiğini savunur. Hatta ikinci savın devamında, insanın rüyasında hayatında hiçbir ilişkisi olmayan bir konuya tamamen hâkim olabileceği gelir. Hangisi daha doğrudur bilinmez ama son aylarda medyada büyük yankı uyandıran Inception (Başlangıç) filminin yönetmeni Christopher Nolan'ın, son filmiyle bu konuya daha farklı bir bakış açısı getirdiği su götürmez bir gerçek.
Filmin yönetmeni, senaristi ve aynı zamanda yapımcısı olan Nolan, bir röportajında bu filmin hikâyesini ilk kez 16 yaşındayken kafasında ana hatlarıyla tasarlamaya başladığını ve filmi yapabilmesinin ancak bugün mümkün olduğunu söylemiş. Hatta bu filmin, hayatının projesi olduğunu da ifade etmekten çekinmemiş. Bir yönetmen, bu kadar ses getirebilen fakat çok büyük riskleri de olan, hayatının projesi olarak nitelendirdiği bir filmi henüz 40 yaşında çekebilmeyi başarmış. Fakat Nolan'ın hayatının projesini çekebilmesi hiç de kolay olmamış. Batman, Dark Knight ve benzeri filmlerle gişede yüksek hâsılatlar toplamaya alışkın Nolan'ın, yapımcılarını ikna etmesi gerekliliği, onun önündeki ilk engelmiş. Önceki filmlerinde gişeden milyonlarca dolar hâsılat elde eden Nolan'ın yapımcıları, önce baya tereddütte kalırken, Nolan'ın bugüne kadar onu sinema endüstrisinin başlıca yönetmenlerinden yapan filmleriyle elde ettiği kariyer noktasını ortaya koyması, yapımcılarında zihnine bir parazit gibi yerleşmiş. Aslında Nolan, işte o anda başlamış Inception'a, yani fikir aşılamaya. Bunun yanında bir nevî filmine de... Yapımcıları ikna etme aşamasından sonra, ondan daha da büyük bir sorumluluk binmiş Nolan'ın omuzlarına: o da bu filmle bir yandan hayatının projesini ortaya koyarken bir yandan da yapımcılarının ona olan güvenini boşa çıkarmamak. Velhasılı kelam Nolan, geçmişte yaptığı filmlerle ve onların getirdiği bir takım birikimlerle bu işin de üstesinden gelmiş. O yüzden Nolan'ı bu cesaretinden, azminden ve idealistliğinden dolayı kutlamak gerek.
Inception'ı Inception yapan bir diğer unsur ise elbette Leonardo Di Caprio. Shutter Island (Zindan Adası) adlı psikolojik filmden sonra bu filmde oynaması, Leonardo Di Caprio'yu adeta filmde yardımcı yönetmen mertebesine getirmiş. Nitekim bir röportajında yönetmen Christopher Nolan'ın, "Filmde Leonardo'nun fikirlerini almamak aptallık olurdu" sözleri de bunu onaylar nitelikte. Leonardo ise Shutter Island'da kendine eklediği artılarla Inception'ı daha 'olmuş' bir film haline getirmiş. Rolünde sırıtmamasının yanı sıra, role fazlasını da katmış.
Oyuncu odaklı olmayıp konu odaklı olan film hiç alışılmadık bir konuyu inceliyor. Nolan, konuyu seyirciye kafasındaki gibi aktarabilmek adına, yan rolleri sadece gerektiği için kullanmış. Bunun sonucu olarak da, yan rolleri paylaşan oyuncular, her ne kadar isimleri duyulmuş oyuncular olsa da sönük kalmışlar. Yönetmen filmde, yan roller hakkında fazla detaya inmemiş. Bu da filmin konsepti itibariyle doğru bir karar olarak gözüküyor.
Film ilk sahnesinden itibaren seyircide anlayamamazlık ve şaşkınlık duygusu uyandırıyor. Biraz daha ilerleyince, bu duygular daha da baskın hale geliyor. Hatta şundan eminim ki; "bu nasıl film ya..!" tepkisiyle arada filmi yarıda bırakıp gidenler bile olmuştur. Fakat Nolan, filmin ilk yarısında gayet başarılı bir şekilde olayları dağıtarak seyircinin kafasını karıştırırken, filmin ikinci yarısında da yine başarılı bir şekilde dağıttıklarını toplamayı bilmiş. Özellikle filmin son yarım saatlik süreci, filmin başında kafası karışan ve hiçbir şey anlamayan seyircinin filmi anlamasını sağlayan altın dakikalarıdır. Fakat yine seyirci aslında şaşırtıcı olmayan fakat bir o kadar da beklentileri karşılamayan finalle büyük bir hayal kırıklığına uğramış.
Filmin genel konusunda, Cobb'un (Leonardo Di Caprio) hedef kişiyle aynı rüyayı paylaşarak o kişinin zihninin en derin yerlerinde sakladığı, hiç kimsenin bilmediği bilgileri çalması işleniyor. Fakat Cobb'a öyle bir iş teklifi geliyor ki, Cobb'un arkadaşlarına göre istenen o şey, dünyayı tersine döndermeyi başarabilmek gibi bir şey. O da; Inception, yani fikir aşılama... Fakat bu iş, çalmak kadar kolay bir iş değil. Çok karmaşık bir şekilde kurulan bir oyunla, fikri en basit şekline en doğru biçimde indirgemek gerekiyor. Cobb ise içinde bulunduğu durumlardan dolayı bu işi kabul etmek zorunda kalıyor. Bu iş için ise Cobb'un, hedefin tek rüya katmanına değil, iç içe üç rüya katmanına girmesi gerekiyor. Cobb, bunun yapılamayacak bişey olmadığını biliyor fakat aklını karıştıran şey, zihne yerleştirilecek fikri en sade şekle nasıl getirebileceği. Arkadaşlarına anlattığında, arkadaşlarının olaya imkânsız gözüyle bakması Cobb'u hiç ilgilendirmiyor. Çünkü Cobb bunu daha önce de yapmıştır, hem de en sevdiği insana, karısına. Fakat bu yaptığı iş karısının hayatına mal oluyor. İşte filmin dramatik kırılma noktasının ana teması da burada ortaya çıkıyor. Arkadaşlarının bunu bilmemesi ve Cobb'un da onlara anlatamaması ise, Cobb'un omuzlarına iki kat yük bindiriyor. Arkadaşlarını da ikna ettikten sonra işe koyuluyor ve tehlikeli macera oyunu orada başlıyor. Büyük uğraşlar sonucu Cobb hedefine ulaşıyor ve o sahne; filmin finalinde Cobb, tüm bu yaptıklarının ucundaki tek amaç olan çocuklarına kavuşuyor. Fakat Nolan'ın öldürücü darbesi de gecikmiyor. Filmde, zihin hırsızlarının rüyadaki hayat ile gerçek hayatı karıştırmaması için kendilerinin tasarladıkları, merkezini ve ağırlık noktasını yalnız kendilerinin bildikleri 'totem' denilen bir nesne yer alıyor. Bu nesne, eğer rüyada harekete geçirilirse durmuyor, gerçek hayatta ise bir süre sonra yer çekimine yenik düşerek devriliyor. Cobb, çocukları ona doğru koşarken totemini harekete geçiriyor ve çocuklarına sarılıyor. Fakat totem, hareketini yitirmiyor ve film orada bitiyor. İşte seyircilerin ağzından o anda bir cümle fırlıyor: "Rüya mıydı tüm bunlar?!"
Finalde, totemin hareketini yitirmemesi filmde rüya hali anlamına geliyor. Fakat orada Nolan'ın vermek istediği iki fikir olabilir. Birincisi; bilimin belirsizliği, yani Schrödinger’in Kedisi örneğindeki “kedi o an ölü müdür diri midir?” sorusunda olduğu gibi bir mutlak sonuca bağlanamayacağı görüşüdür. İkincisi ise; Cobb'un daha gerçekçi bir rüya âleminde yaşamak istediği. Şöyle ki, eşi Mal, onu her rüyasında buluyor ve peşini bırakmıyor. Bundan dolayı da Cobb, Mal'u zihninde de öldürerek ondan rüyalarında da kurtuluyor. Fakat artık istediği ve tek hayali olan şey, karısına evlenme teklif ederken söylediği "seninle beraber yaşlanmak istiyorum" değil "çocuklarıma dönmek istiyorum". Sonuç olarak Mal'sız bir rüyada, çocuklarına kavuşabilmesi dışında, gerçek hayatıyla birebir, rüya âleminde yaşamak istiyor.
Bu fikirler ne kadar doğru ya da yanlış bilinmez fakat seyircilere, farklı bakış açılarıyla bakabilmeleri için bir kapı olabilir. Filmi bir kere izleyenlere, ikinci kez izlemelerini ve bu sefer filmdeki çok küçük ayrıntılara -Cobb'un alyansı gibi- dikkat etmelerini tavsiye ediyorum. Seyirci, işte o zaman filmden gerçekten bir tat alabilir. 
Bunun yanı sıra, internette yayınlanan çoğu film eleştirisinde, rüya içinde rüya olayı tartışılıyor fakat sanki birçok kişinin bir rüyayı paylaşabilmesi daha ilgi çekici ve daha belirsiz bir konu. Bence bu, filmde tüm belirsizliklerin yanında en belirsiz şey. Öyle ki; filmin finali bile bundan daha netti.
Son birkaç yılda bilimin gündemine gelen rüya âlemleri, şüphesiz Inception'la daha da belirginleşti ve bilim dünyasındaki yerini daha da sağlamlaştırdı. Böyle bir teknoloji şuan günümüzde var mıdır bilinmez fakat Amerika'nın o 'Rüya ülkesi Amerika'  klişesiyle, hemen hemen tüm dünyanın rüyasına yıllar öncesinden girdiği de bir gerçek. İnsanın korkması gereken de kendi rüyası değil, başkalarının rüyasıdır. Bir başkasının rüyasına ortak olursanız, en ufak bir hatanızda, filmde de olduğu gibi, rüya başınıza çöker ve bir kâbus olur. 

- BU YAZI DAHA ÖNCE www.edebifikir.com ADLI E-DERGİDE YAYINLANMIŞTIR -  
 

Dünya Kuyusuna Düşmeyi Hissetmek\ Yusuf Üçlemesi

Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı kazanarak önemli bir ödül alan yönetmen Semih Kaplanoğlu’nun senaryosunu yazdığı Yusuf üçlemesinin son filmi “Bal” nihayet vizyona girdi.  Üçlemenin ilk filmi olan “Yumurta”da Yusuf karakterinin yetişkinlik çağı, ikincisi “Süt”te ergenlik, son filmi “Bal”da ise ilkokula giden Yusuf’un küçüklüğü işlenmiş. 

Filmin senaryosu, yönetmen Semih Kaplanoğlu’nun Balıkesir – İzmir arasında yaptığı bir tren yolculuğu sırasında tanıştığı taşralı bir şair ile yaptığı sohbet üzerine doğmuştur. Filmi izleyenler, senaryonun başkarakteri Yusuf’un hayatı ile Hz. Yusuf peygamberin hayatını sürekli bir örtüştürme çabası içinde olduğunu görecekler. Bu da filmin, yönetmenin ustalıkla verdiği bir durum ki okuduğunda insanı düşünmeye sevkeden dini menkıbelerde gördüğümüz, yoruma açıklıktan kaynaklanıyor. Bu yoruma açıklığa bağlı olarak film bizi düşünmeye iteliyor. Ayrıca Kaplanoğlu bir röportajında söylediği “Sinema öyle bir alan ki, ne çekerken, ne yazarken, ne montajda, aslında hiç bir zaman tamamlanmıyor. Hatta film bittiğinde de... Bu da çok normal bir şey. Aciz kullarız... Nereye kadar, ne kadar anlatabiliriz bir şeyi? Yani ne kadar yapabiliriz bunu?” sözleri belki de filmde seyirciye düşünme boşluğu vermesinin sebebini açıklıyor. Bu arada eğer biz de izleyiciler gibi bir benzetme yapmayı deneyecek olursak, filmin senaryosunu “esas yurdumuzdan bu dünya kuyusuna düşüşümüzdeki merhaleler” olarak nitelendirebiliriz. 
İlk film olan Yumurta’da ana ocağına (taşraya) dönüşten, Süt’te insanın ait olduğu yerden (taşradan) kaçışından ve son film Bal’da ise bir çocuğun farkındasızlığıyla beraber bir amaç (okuyabilmek) uğruna verdiği mücadele’den bahsediliyor. 

Son filmde gözlemlediğimiz, Yusuf’un okuyabilme amacı, Yusuf’un dünya kuyusuna düşüş için ilk adımı olmuştur. İkinci filmde annesinin yabancı bir erkekle bir ilişkisinin olduğunu öğrenmesiyle başlayan annesinden kaçış ise aslında Yusuf’un amaçları için taşradan kaçışıdır. İlk filmde ise, Yusuf’un annesinin ölmesiyle ana ocağı olan taşraya yani kaçtığı yere gelip daha sonra tekrar İstanbul’a dönememesi ise insanın özüne dönme isteğinden kaynaklanmaktadır. Bu üç filmde gördüğümüz, Yusuf’un ‘varlık döngüsü’nü tamamlamasıdır. 
Bunun yanı sıra özellikle Bal filminde manevi unsurlar öne çıkıyor. Nitekim yönetmen, “... maneviyatın olmadığı sanatın eksik kalacağını düşünüyorum.” sözüyle de bu unsurların filmde niçin olduğunu açıkça belirtiyor. Filmlerde müzik olmayıp, yönetmenin doğa seslerini ön plana çıkarması ise bu maneviyatı bütünleyen unsurlardan birisi. Bir taşra yerinde en doğal şey olan sinek vızıltısı, ormanlardaki cırcır böceği sesleri, ağaç hışırtıları ve sessizlik, filmlerde bizi sarıp sarmalayarak senaryonun yaşandığı ortamı adeta yaşatıyor bize. Ayrıca yönetmenin haklılığını, Dünya Kiliseler Birliği’nin filme, maneviyatı en iyi şekilde vermesi nedeniyle verdiği ödül de kanıtlıyor. 
Üçlemenin en büyük eleştiriye hedef olan noktası ise, filmlerdeki zamansızlık. Yani, filmin akışının yavaş geçmesi. Fakat yönetmenin bu zamansızlığı vermesindeki amaç, kapitalizmin zaman kavramının ve zamanı kullanma biçiminin sadece bizim gibi kültürleri değil, tüm dünyanın zaman kavramını yok etmenin eşiğinde olduğunu göz önünde bulundurarak, filmdeki olayları hiç bir kesmeye ve kısaltmaya uğratmadan direkt olarak filme monte edip, seyirciyi ‘gerçek zaman’ın farkına vardırmaktır. Alışık olmadığımız bu tarzı kullanan Kaplanoğlu, Kieslowski, Bresson, Tarkovski, Eric Rohmer,... gibi yönetmenlerden esinlendiğini görüyoruz. Özellikle Tarkovski’nin ‘Ayna’sı, Yusuf üçlemesinin fikir kaynağı diyebiliriz. 
Filmden bahsedecek olursak, başkarakterimiz Yusuf, bir epilepsi hastası ve gördüğü rüyalar onun hayatına yön verir. Daha küçük bir çocukken, kırmızı (okumak) ve beyaz (aşk) kurdelelerini amaç edindikten sonra, amaçları doğrultusunda, rüyalarının verdiği yöne doğru ilerler ve amaçlarına ulaşacağına inanır. Fakat kırmızı kurdeleye ulaşıp beyaz kurdeleye ulaşamaması sonucunda Yusuf, insanın kendisi için yazılan kaderi yaşadığının farkına varır. 
Diğer iki filmde yetişkinliğini ve ergenliğini gördüğümüz Yusuf bu kez çocuk haliyle karşımıza çıkar. Gözleri ben küçük değilim diye haykıran Yusuf, kekemedir. Okulda okumayı ilk öğrendiğinde öğrencilere verilen kırmızı kurdele ise Yusuf’un en büyük amacıdır. Evde babası ‘oku!’ deyince bülbül gibi şakıyan Yusuf, ne hikmettir ki okulda tek kelime okuyamayan Yusuf,  babasından başka kimseyle de konuşmamaktadır. Fakat bir gün okulda o her dışarı çıkmadığı teneffüslerden birinde bir ses duyar. Sese doğru ilerleyince boş bir sınıfta şiir okuyan bir kız çocuğu görüverir. İşte o an belki de Yusuf’un hayatını şekillendirecek olan şiire âşık olduğu andır. Okul çıkışında takip ettiği kızın başında ki beyaz kurdeleyi düşürmesi ve Yusuf’un da bu kurdeleyi alması hayatına ikinci bir amaç katacaktır. Kim bilir belki de ulaşamadığı beyaz kurdelenin yokluğunu doldurmak için aşık olmuştur şiire kahramanımız. Yusuf’un sürekli rüyalar görmesi ve babasına anlattığında babasından “kimseye anlatma rüyalarını” direktifini alması ise filme başka bir boyut katar. 
Bir gün baba Yakup, arı kovanlarını yerleştirmek üzere gider ve aradan günler geçmesine rağmen dönmez. Bundan itibaren annesinde, Yusuf’un anlayamadığı bir farklılık vardır. Her zaman sevmediği sütünü babasına içirip annesini aklınca kandıran Yusuf, bu kez annesinin gözünün önünde sütünü bir dikişte içer fakat annesinde hiç bir tepki yoktur. İşte o anda anlar bir terslik olduğunu. Dışarı çıkar ve eve geri döndüğünde kapıdaki jandarmaların ve komşuların annesine başsağlığı diliyordur. Bunu gören Yusuf ormana doğru koşmaya başlar. Babasının giderken yanına aldığı ve bir daha dönmeyen, her sabah okul yolunda Yusuf’a rehberlik eden atmacası bir anda çıkıverir ve Yusuf’u ormanın derinliklerine doğru götürür. Filmin finalinde ise Yusuf ormanda bir ağacın dibinde, filmin başında babasına anlattığı rüyasında gördüğü gibi, yıldızların altında uykuya dalar. 
Yusuf’un kişiliğini oluşturan mihenk taşlarından bahsedilen bu film, üçlemenin en beğenilen filmi. Yusuf’un diğer filmlerde boş boş baktığı anlarda neleri düşündüğü, nerelere daldığı, bu filmde günyüzüne çıkıyor. 
Bu üçlemeyle şüphesiz film endüstrisine yeni bir soluk kattı Semih Kaplanoğlu. Bu üçlemede, bir sonraki filmlerde, alışkın olduğumuz şekilde hikâyenin devamı değil, tam tersine hikâyenin öncesi işlenmiş. Yani yönetmen, filmlerinde kronolojik bir yapı oluşturmak yerine, geçmişe dönerek; bugünümüzün geçmişimizde saklı olduğunu ifade etmiş. Filmde, aksiyon filmlerinden yakın olduğumuz şekilde kamera açıları ve hareketliliği görmek mümkün değil. Ayrıca filmin konusu da tamamen sınırlar içerisinde hapsedilmiş Amerikanvari film senaryolarından çok farklı. Bu farklılık, yönetmenin senaryoda özellikle finaller olmak üzere boş bıraktığı yerleri izleyicisine tamamlattırmayı tercih etmesi. Bunun yanı sıra, yönetmenin kültürümüzün özünü taşıyan kavramları da ön planda tutması ve son günlerde kozmopolit bir hal alan dünyada insanların kaçınılmaz olarak yakalandıkları manevi boşluğu dolduracak imgelere yer vermesi, yönetmeni diğer yönetmenlerden ayıran noktalardan. Bundan dolayı belki filmi herkes beğenmeyecek fakat yönetmenimizin kendine has bir izleyici kitlesi oluşturduğu su götürmez bir gerçek.

- BU YAZI DAHA ÖNCE www.edebifikir.com ADLI E-DERGİDE YAYINLANMIŞTIR -  

 

 

Zindan Adası

Zindan Adası (Shutter Island),  Köstebek (Departed) filmiyle Oscar kazanan ünlü yönetmen Martin Scorsese’in ustalığıyla artık sıradanlaşan psikolojik gerilim filmlerinin bir adım önüne geçerek daha orijinal bir psikolojik gerilim filmi olarak karşımıza çıkıyor. Scorsese bu filminde de yine son filmlerinde vazgeçemediği bebek surat Leonardo Di Caprio ile çalışıyor. Di Caprio son filmlerinde olduğu gibi artık olgun bir görüntü çizerek filmde sırıtmak yerine gayet karizmatik bir hale bürünüyor.
Zindan Adası, daha önce yazdığı kitaplar aracılığıyla “Gizemli Nehir” ve “Kızımı Kurtarın” adlı filmlerin çekilmesine ön ayak olan Dennis Lehane’nin 2003 tarihli çoksatar gerilim romanından uyarlandı.  Filmde Nazizm,  şiddete tapanlar, seri katiller, bilim adına işlenen cinayetler ve insanın kanını donduran deneyler;  aklımızın bize oynadığı oyunlarla bilinçaltı ve yalın gerçeğin arasında mekik dokuyarak güzel bir kurgu oluşturulmuş. İşte tam da burada Scorsese faktörü ortaya çıkıyor. Bozuk bir psikoloji, hezeyan ve halisülasyonlar ve anayolu unutturmaya çalışan virajlar filmde yönetmenin rafinesinden geçerek gerçekten harikulade bir kurguya dönüşüyor.
 
Öncelikle Zindan Adası, bu kadar aşina bir konusu olmasına rağmen filmin son dakikasına kadar merak verici ve sürükleyici bir film. Amansız hatıralar, yığınla ayrıntılar ve her biri bir labirent olan bilmeceler…  Gerçeğe çok yakın halisülasyonlar, son derece gerici bir Nazi kampı ortamı, zihin kontrolü ve birbiri üstüne gelen komplolar film boyunca yakamızı bırakmıyor.  Fakat filmin cümlesi diyebileceğimiz cümle “Ya bir canavar gibi yaşamak ya da insan gibi ölmek!” 
Ayrıca filmin finali için büyük beklentiler içine girerseniz filmin sonunda filmden pek bir tat alamazsınız. Fakat eğer tahminlerde bulunmayı bırakıp sadece filmi seyretmeye odaklanırsanız işte o zaman filmin finalinin aslında olabilecek en güzel ve en mantıklı final olduğunu görürsünüz.
Eğer filmin hikâyesi hakkında kısa bir bilgi verecek olursak; film Massachussets sahili açıklarında giriş çıkış yapılan, liman haricindeki her yeri kayalık olan bir adada geçiyor. Bu adada her biri cinayet suçlusu olan, akıl hastalarının kaldığı eski Nazi Dachau Toplama Kampı’na ait binada bulunan bir hapishane–hastane kompleksi olan ve kaçmanın imkânsız olduğu Aschecliffe Hastanesi bulunmakta. Buradan kaçan, 3 çocuğunu öldüren bir bayan zanlı–hastanın peşine düşmek için anakaradan iki dedektif çağrılıyor. Bu dedektifler FBI şefi Teddy Daniels (Leonardo Di Caprio) ve Chuck Aule (Mark Ruffalo) adaya geliyor ve katili aramaya başlıyor. İlerleyen zamanlarda katilin bulunmasına rağmen adada çıkan fırtına ve isyan gibi çeşitli nedenlerden dolayı adadan ayrılıp anakaraya gidemiyorlar. Buna II. Dünya Savaşı bitiminde Dachau Toplama Kampı’na giren ABD’li askerlerin arasında bulunan Teddy’nin geçmişe dair anıları sanrılar şeklinde baş göstermesi eklenince Teddy’nin mücadele ettiği olaylar örgüsüne kendi gerçekliği de eklenmiştir.
İzlemeye değer bir film.

- BU YAZI DAHA ÖNCE www.edebifikir.com ADLI E-DERGİDE YAYINLANMIŞTIR -